FR | NL
Home | Over Vax Info | Links | Contacteer ons

Zonaprint

Verhoogt vaccinatie van kinderen tegen varicella de kans op zona bij volwassenen?

gepubliceerd op dinsdag 17 april 2018

De Hoge Gezondheidsraad heeft in 2017 een advies uitgebracht over vaccinatie tegen varicella. De HGR zegt overtuigd te zijn van het nut van varicellavaccinatie met een schema van twee dosissen. Toch beveelt de HGR veralgemeende vaccinatie met dit vaccin momenteel niet aan. Een van de redenen daarvoor is de mogelijke invloed van veralgemeende varicellavaccinatie op de globale incidentie van herpes zoster.


De HGR verwijst daarbij naar de zogenaamde exogene boosting hypothese die stelt dat herhaalde blootstelling aan het wilde type VZV de cellulaire immuniteit van volwassenen, die vroeger windpokken doormaakten, activeert en zo het risico op het optreden van zona vermindert. Indien de ‘exogene boosting’ hypothese juist is, zal een vaccinatieprogramma bij kinderen tegen windpokken aanleiding geven tot een significante stijging van de incidentie van zona bij volwassenen.
Mathematische modellen die uitgaan van de hypothese dat een blootstelling aan het wilde type VZV gemiddeld 20 jaar bescherming biedt tegen zona bij mensen die eerder windpokken doormaakten, schatten dat veralgemeende vaccinatie tegen VZV zou leiden tot een tijdelijke verhoogde incidentie van zona op middellange termijn (30-75 jaar na introductie van vaccinatie), gepaard gaande met een algemeen verlies aan Quality-Adjusted Life Years (QALYs) (Ogunjimi et al. 2013). Recent werd de duur van bescherming tegen zona na natuurlijke VZV-blootstelling veel korter ingeschat, namelijk 2 jaar, waardoor het momenteel niet duidelijk is of – aangenomen dat de exogene boosting hypothese klopt - VZV vaccinatie van kinderen zou leiden tot een netto verlies aan QALYs in de totale populatie (Ogunjimi et al. 2015).

Nieuwe hypothese

Dit concept van ‘exogene boosting’ staat echter ter discussie omdat het niet eenduidig bevestigd wordt door surveillance studies. Volgens een recent overzichtsartikel in het Journal of Infection (Gershon 2017)) wordt de voorspelde versnelde toename van de incidentie van zona niet geobserveerd na vijftien jaar veralgemeende varicella-vaccinatie in de Verenigde Staten, en moeten we de mechanismen van langetermijn immuniteit tegen VZV herzien.
Er wordt weliswaar een stijging van de incidentie van zona vastgesteld, maar die stijging begon in het midden van de twintigste eeuw, lang voor de VZV vaccinatie van kinderen. Bovendien wordt deze stijging ook gezien in landen die niet systematisch vaccineren tegen varicella. Mogelijke verklaringen voor die toename zijn de veroudering van de bevolking, het groeiend aantal personen met een verminderde immuniteit en de toegenomen stress waaraan mensen worden blootgesteld.
Er bestaat meer en meer evidentie voor een ‘endogene boosting’ door interne blootstelling aan asymptomatisch gereactiveerd VZV. In een aantal studies werd dit mechanisme van asymptomatische reactivatie aangetoond met PCR waarbij VZV DNA werd gevonden in bloed en speeksel, en dit zowel bij gezonde als bij immuungecompromiteerde personen. Er zijn ook gevallen beschreven van asymptomatische vrouwen die VZV hebben doorgegeven aan hun kinderen bij de bevalling. Een bijzonder interessante studie in dat verband gebeurde bij kloosterzusters en –paters (Gaillat J et al 2011). De incidentie van herpes zoster bij de kloosterlingen (-15%) over een periode van 30 jaar was vergelijkbaar met die van de algemene bevolking, terwijl zij nooit werden blootgesteld aan het wild virus. Hieruit kan men afleiden dat de duurzaamheid van de immuniteit niet afhankelijk is van blootstelling aan het wild virus.
Gelet op de toenemende evidentie van asymptomatische reactivatie van VZV en de epidemiologische informatie waarover we nu beschikken na jarenlange VZV vaccinatie, is het volgens Gershon niet te verwachten dat veralgemeende VZV vaccinatie zal leiden tot een stijging van de incidentie van zona in volwassenen die vroeger varicella hebben doorgemaakt.

Bronnen
 Hoge Gezondheidsraad. Vaccinatie van kinderen, adolescenten en personen met verhoogd risico tegen varicella (HGR 9212). 2017 
 Ogunjimi B, Van Damme P & Beutels P. Herpes Zoster Risk Reduction through Exposure to Chickenpox Patients: A Systematic Multidisciplinary Review. PLoS One. 2013. 8: e66485.
 Ogunjimi B, Willem L, Beutels P et al. Integrating between-host transmission and within-host immunity to analyze the impact of varicella vaccination on zoster. Elife 2015. 4: e07116
 Gershon AA. Is chickenpox so bad, what do we know about immunity tot varicella zoster virus, and what does it tell us about the future? Journal of Infection. 2017. 74 (Suppl 1): S27-S33
 Gaillat J, Gajdos V, Launay O et al. Does Monastic Life Predispose to the Risk of Saint 
Anthony’s Fire (Herpes Zoster)? Clin Infect Dis. 2011. 53 (5): 405-410.


Abonneer u op de nieuwsbrief