De gouden regel voor alle vaccins is duidelijk : de koudeketen respecteren van begin tot het einde, wat betekent dat het vaccin continu moet bewaard worden op een temperatuur tussen 2 en 8°C.
In verband met het doorbreken van de koudeketen vermeldt de bijsluiter bij het dT-vaccin dat het vaccin in de koelkast moet worden bewaard (2° tot 8°C) en niet mag worden ingevroren. Bevroren vaccins worden niet toegediend, ook niet na ontdooien. Vaccins die een adjuvans op basis van aluminium bevatten (naast difterie en tetanus gaat om de vaccins tegen kinkhoest, hepatitis A en B) worden onherstelbaar beschadigd indien ze langer dan een uur bewaard worden bij een temperatuur beneden 0,5°C. In geval van invriezing zijn de vaccins onmiddellijk onwerkzaam en mogen ze niet meer worden gebruikt.
Alhoewel het tetanus-vaccin best zo kort mogelijk bij kamertemperatuur wordt bewaard, blijkt dit vaccin volgens Vaccines (fifth edition Stanley A. Plotkin et al) slechts geleidelijkaan te vervallen en verdraagt het wekenlange blootstelling aan kamertemperatuur (± 20°C): er is geen sterke daling van de werkzaamheid, behalve indien de temperaturen oplopen tot boven 45°C. Bij een temperatuur boven 60°C wordt het anatoxine na 3 à 5 uur vernietigd.
Het antwoord op deze vraag is dus genuanceerd. Indien het vaccin meer dan 4 uur werd bewaard in volle zon, bijvoorbeeld op hoedenplank in de auto, waar de temperaturen erg hoog kunnen oplopen, dan is er kans dat het vaccin niet meer werkzaam is. Indien het vaccin daarentegen bij gewone kamertemperatuur werd bewaard, bv. in de handtas van de patiente, dan kan het wel worden gebruikt. Herinneren we er tenslotte aan dat vaccins niet vooraf mogen worden klaargemaakt.
Vax Info
