Een jaarlijkse griepvaccinatie is de enige manier om griep te voorkomen. Het vaccin bevat het hemagglutinine en neuraminidase van influenza A- en B-virusstammen waarvan op basis van wereldwijde surveillancegegevens wordt verwacht dat ze dit jaar zullen circuleren.
Vaccinatie wordt vooral aangeraden voor bepaalde risicogroepen die ingeval van een infectie een verhoogde kans hebben op ernstige complicaties, en voor mensen die samenleven met risicopersonen of hen verzorgen.
Deze aanpak beoogt niet de ernst van de epidemie te onderdrukken, bedoeling is vooral om complicaties van griep te vermijden.

Effectiviteit

De influenzavaccinatie beschermt tegen ernstige gevolgen van de meest voorkomende griepvirussen. De kans dat een patiënt griep krijgt is na vaccinatie veel kleiner. Als hij/zij toch griep krijgt, dan verloopt de ziekte meestal minder ernstig.

Op basis van de beschikbare data voor het opduiken van het virus A/H1N12009, gaat men ervan uit dat de klassieke influenzavaccinatie de morbiditeit met 30-70% vermindert en het aantal complicaties zoals longontstekingen met 20-50%.
De effectiviteit van vaccinatie is afhankelijk van het afweersysteem en de leeftijd van de persoon die gevaccineerd wordt, de gelijkenis van het virus in het vaccin met virussen die circuleren in de populatie, het (sub)type van het virus en de tijd tussen vaccinatie en blootstelling aan het griepvirus. Deze factoren maken het moeilijk te zeggen hoe effectief het griepvaccin is.
De effectiviteit van het vaccin in het voorkomen van ziekteverschijnselen is relatief hoog bij gezonde, immuuncompetente mensen jonger dan 65 jaar (70-90% bescherming) wanneer de vaccinstammen goed overeenkomen met de circulerende stammen. Bij ouderen is de effectiviteit meestal lager. Het vaccin vermindert bij ouderen vooral ziekenhuisopname door longontsteking (reductie 30-70%). Verder doet vaccinatie van ouderen ook de mortaliteit tengevolge van bewezen influenza dalen met 80% en de mortaliteit te wijten aan alle oorzaken met 25-75%.

Zwangerschap

Zwangerschap is geen tegenindicatie voor griepvaccinatie. Integendeel, vrouwen die in het 2de of 3de trimester van hun zwangerschap zijn krijgen zelfs de aanbeveling om zich te laten vaccineren.
In de eerste plaats om de gezondheid van de moeder te beschermen omdat de immuniteit tijdens de zwangerschap van nature afneemt. Zwangere vrouwen zijn met name een risicogroep voor complicaties, zoals longontsteking en een ernstiger verloop van de ziekte. Dit geldt zeker voor een A/H1N1-virusinfectie. Uit internationale wetenschappelijke publicaties blijkt dat zwangere vrouwen een verhoogd risico liepen op complicaties bij infectie met influenza A/H1N1 2009.
Bovendien geeft een ernstige griepaanval ook een verhoogd risico op premature geboorte.

Risicogroepen

Volgens de informatie waarover wij beschikken bij het ter perse gaan, behoudt de Hoge Gezondheidsraad (HGR) haar aanbevelingen van 2010-11.

A. De HGR adviseert dat de volgende groepen van personen in dalende volgorde voorrang moeten krijgen voor de vaccinatie tegen seizoengebonden influenza tijdens het winterseizoen 2011-2012 :

• Groep 1: personen met risico voor complicaties, d.w.z.:
  – zwangere vrouwen die in het tweede of derde trimester van hun zwangerschap zijn op het ogenblik van het griepseizoen. Zij worden gevaccineerd vanaf het tweede trimester van de zwangerschap;
  – alle patiënten vanaf de leeftijd van 6 maanden die lijden aan een onderliggende chronische aandoening, ook indien gestabiliseerd, van de longen (inclusief ernstig astma), het hart (uitgezonderd hypertensie), de lever, de nieren, aan metabole aandoeningen (inclusief diabetes), aan neuromusculaire aandoeningen of aan immuniteitsstoornissen (natuurlijk of geïnduceerd);
  – alle personen vanaf 65 jaar;
  – alle personen die in een instelling opgenomen zijn;
  – kinderen tussen 6 maanden en 18 jaar die een langdurige aspirinetherapie ondergaan.

• Groep 2: alle personen werkzaam in de gezondheidssector

• Groep 3: personen die onder hetzelfde dak wonen als
  – de risicopersonen van groep 1
  – kinderen jonger dan 6 maanden.

B. Daarnaast is het ook zinvol om alle personen tussen 50 en 65 jaar te vaccineren, zelfs indien ze niet aan een risicoaandoening lijden. Naast het verhoogde risico dat ze complicaties bij griep ontwikkelen door hun leeftijd, bestaat er immers ook één kans op drie dat ze tenminste één factor vertonen die het risico op complicaties nog verhoogt. Het gaat vooral om personen die roken, excessief drinken en/of zwaarlijvig (BMI>30) zijn.

C. Gezien het risico op gelijktijdige circulatie van stammen van dierlijke en menselijke origine in België, zal de vaccinatie tegen de seizoensgebonden griep aan bepaalde beroepsgroepen worden aangeboden om het risico op virale reassortering (de uitwisseling van genetisch materiaal tussen dierlijke en menselijke influenzavirussen) te vermijden. Deze groepen zijn:
– beroepsfokkers van gevogelte en varkens alsook familieleden die onder hetzelfde dak wonen;
– personen die door hun beroep met levend gevogelte en levende varkens in contact komen.