Tijdige vaccinatie volgens chronologische leeftijd, zonder uitstel op basis van de gecorrigeerde leeftijd, is van groot belang bij prematuren. Deze algemene aanbeveling wordt in het nieuwe advies van de Hoge Gezondheidsraad gedetailleerd uitgewerkt.

Kenmerken van prematuren in relatie tot vaccinatie

Prematuren geboren voor 37 weken of met een geboortegewicht van minder dan 2500 g lopen een verhoogd risico op infecties. Met name bij kinkhoest, griep, Haemophilus influenzae van type b en pneumokokken, is zowel de morbiditeit en mortaliteit hoger dan bij à term geboren kinderen. Hiervoor bestaan meerdere oorzaken: minder maternale antistoffen, immaturiteit van het immuunsysteem en de aanwezigheid van comorbiditeiten. Veel van deze infecties zijn te voorkomen door tijdige vaccinatie. Vergeleken bij à term geboren kinderen, is het immuunantwoord van prematuren na vaccinatie echter dikwijls lager en bovendien daalt de antilichaamrespons sneller na primovaccinatie.
Anderzijds is de immuunrespons na boostervaccinatie zeer goed, zelfs bij prematuren met een suboptimaal immuunantwoord na primovaccinatie.

Veiligheid

Algemeen worden vaccins bij prematuren goed verdragen. Wel worden bij instabiele prematuren apnoe en bradycardie beschreven na toediening van het hexavalente vaccin. De HGR raadt daarom aan om bij gehospitaliseerde prematuren, die voor het eerst gevaccineerd worden, het vaccin toe te dienen onder cardiorespiratoire monitoring en minstens 48 u voor ontslag, zeker indien hun gewicht nog < 2000g bedraagt op het ogenblik van de vaccinatie. Ex-prematuren die een cardiorespiratoir incident zoals apnoe en bradycardie vertoond hebben na de toediening van hun eerste vaccindosis, worden het best cardiorespiratoir geobserveerd gedurende 24-48 uur na de toediening van de 2de vaccindosis.
Er moeten geen bijzondere maatregelen genomen worden bij prematuren waarbij er geen problemen waren bij de eerste toediening van het vaccin of die al ontslagen zijn op moment van de eerste vaccinatie.

Hexavalent vaccin (DTPa- IPV-Hib-Hep B)

Studies tonen aan dat na primovaccinatie (schema 8-12-16 weken) de geometrische titers van antilichamen tegen difterie, tetanus, hepatitis B en in het bijzonder tegen polio-3 lager liggen bij preterm dan bij à term geboren zuigelingen, maar dat wel voldoende hoge titers worden bereikt om bescherming te bereiken (seroprotectie). Alleen wat Haemophilus influenzae type b betreft is de situatie minder rooskleurig : de Hib-antilichaam respons is lager bij prematuren, zelfs na 3 dosissen met het 8-12-16 weken schema. Vooral kinderen met een extreem laag geboortegewicht (< 1000g) en kinderen die extreem vroeg geboren (< 28 weken) zijn, vertonen een suboptimale respons (slechts 60% seroprotectie) na primovaccinatie. Postnatale groeiretardatie, waarbij op de leeftijd van 6 maanden het gewicht beneden de 10de percentiel blijft, is de belangrijkste factor voor deze slechte immunologische respons.
De HGR beveelt dan ook aan om bij prematuren de boosterdosis van het hexavalente vaccin te vervroegen van 15 naar 13 maanden. Na deze (4de) boosterdosis is de immuunrespons vergelijkbaar met die van à term geboren kinderen (100%).

Moeder draagster HBs

Bij prematuren van moeders die draagster zijn van het hepatitis B surface antigeen, moet net als bij niet-prematuren, een dosis Hepatitis B vaccin en hyperimmune immunoglobulines (300IE) toegediend worden binnen de 12u na de geboorte. Een bijkomende dosis vaccin wordt toegediend op de leeftijd van 4 weken bij prematuren met geboortegewicht < 2000 g. Op de leeftijd van 8 weken wordt gestart met het klassieke vaccinatieschema met het hexavalente vaccin (8-12-16 weken en 13 maanden). Bij deze groep moet een serologische controle van de HBsAg en van de HBs antistoffen worden uitgevoerd één maand na de laatste vaccindosis van 13 maanden.

Geconjungeerd vaccin (PCV 13) tegen pneumokokken

Zuigelingen worden normaal gevaccineerd volgens een 2+1 schema (op de leeftijd van 8 en16 weken en 12 maanden). Voor prematuren beveelt de HGR een bijkomende vierde dosis aan, volgens een 3+1 schema op de leeftijd van 8-12-16 weken en 12 maanden, om een maximale immuunrespons te bekomen na primovaccinatie. Bij prematuren vindt men na primovaccinatie met 3 dosissen (8-12-16 weken) een verlaagde maar bevredigende immuunrespons voor de meeste serotypes in het pneumokokkenvaccin.

Vaccin tegen Meningokokken C

De HGR beveelt aan dat het vaccin samen met het hexavalent vaccin op de leeftijd van 13 maanden (in plaats van op 15 maanden) wordt toegediend.

Vaccin tegen Mazelen-Bof- Rubella (MBR)

Net als bij à term geboren kinderen beveelt de HGR aan een extra vaccindosis (vanaf 6 maanden) toe te dienen als er een verhoogde blootstelling is aan mazelen (epidemie, reis in endemisch gebied). Deze vervroegde dosis moet in elk geval gevolgd worden door het klassiek aanbevolen schema op 12 maanden en op 10 tot 12 jaar.

Vaccin tegen Rotavirus

Prematuren hebben een verhoogd risico op complicaties na een gastroenteritis door rotavirus, zoals dehydratatie.
Net als bij à term geboren kinderen beveelt de HGR aan om de prematuur geboren zuigeling te vaccineren met het rotavirusvaccin (pentavalent of monovalent vaccin) vanaf de leeftijd van 6 weken maar vóór de leeftijd van 16 weken; dit laatste om een volledige vaccinatie (2 dosissen monovalent of 3 dosissen pentavalent vaccin) te kunnen afwerken vóór de leeftijd van respectievelijk 24 weken (monovalent vaccin) of 32 weken (pentavalent vaccin).

Referentie :
Fiche Vaccinatie van Prematuren. Herziening 2013. Hoge Gezondheidsraad.
http://www.vaxinfopro.be/IMG/pdf/vaccinatie_prematuren_06112013-2.pdf