In België ontvangen alle kinderen in principe twee dosissen van het gecombineerd vaccin tegen mazelen, bof en rubella (MBR). De eerste dosis wordt momenteel toegediend op de leeftijd van 12 maanden en een tweede dosis bij tienjarigen (in het vijfde leerjaar). In een normale populatie mag verwacht worden dat meer dan 95% van de gevaccineerden in reactie op de eerste vaccinatie antistoffen aanmaakt. Bij ca 5% van de gevaccineerden leidt de eerste vaccinatie niet tot immuniteit (= primair vaccinfalen). Naast de mogelijkheid van fouten bij de toediening kan dit te wijten zijn aan gebrek aan opbouw van immuniteit na één dosis vaccin, waarschijnlijk omwille van de maternele immuniteit en de onvoldoende rijping van het immuunsysteem. De revaccinatie van tienjarigen is bedoeld als een tweede kans om degenen waarbij de eerste vaccinatie niet tot immuniteit heeft geleid alsnog te immuniseren. Hiermee wordt getracht een optimale groepsimmuniteit voor de drie ziekten te bereiken (en tevens een maximale individuele bescherming, met name tegen rubella in de zwangerschap). Men schat de bescherming na 2 dosissen op 98%. De hoeveelheid door vaccin geïnduceerde antistoffen kan na verloop van tijd ook afnemen (secundair vaccinfalen of ‘waning immunity’). Wat dit voor gevolgen heeft voor de bescherming op latere leeftijd is nog onvoldoende bekend, maar het zou kunnen verklaren waarom sommige gevaccineerde jongeren en volwassenen toch besmet worden tijdens een mazelenepidemie.

De Italiaanse retrospectieve cohortstudie controleerde de immuniteit tegen mazelen van 2000 medische studenten en medisch personeel (gemiddelde leeftijd 21,1 jaar) die 2 dosissen van het MBR-vaccin hadden gekregen. 15 % had na tien jaar onvoldoende IgG-antilichaamtiters tegen mazelen. Dit percentage lag hoger (20%) in de groep die de eerste dosis had gekregen op ≤15 maanden, in de groep die de eerste dosis had gekregen tussen 16 en 23 maanden was dat 17% en bij de eerste dosis op ≥24 maanden 10%. Na toediening van een boosterdosis MBR (M-M-RVAXPRO) werd een seroconversie van 74% genoteerd, na een tweede boosterdosis een seroconversie van 93%.
De auteurs stippen aan dat dit ’vaccinfalen’ een probleem kan zijn tijdens een mazelenepidemie, met name voor mensen die in de gezondheidssector werken..

De Nederlandse studie onderzocht de veiligheid van en de antistofrespons na toediening van een (derde) boosterdosis MBR tijdens een mazelenepidemie bij 31 personen zonder en 715 met serologische bewijzen van mazelen. Vier weken na de vaccinatie stegen de IgG-antistoftiters tegen mazelen en de virus-neutraliserende antistoffen tegen de vaccinale mazelenstam en tegen de circulerende mazelenstam met respectievelijk een factor 1,65, 1,34, en 1,35. Alhoewel de antistoftiters na een jaar iets verminderd waren bleven ze boven de beschermende drempel (met resp. een factor 1,37, 1,15 en 1,27). De onderzoekers besluiten dat een (derde) boosterdosis een goede en veilige interventie kan zijn tijdens een mazelenuitbraak.

Bron:
• Bianchi FP, Stefanizzi P, De Nitto S et al. Long-term Immunogenicity of Measles Vaccine: An Italian Retrospective Cohort Study. The Journal of Infectious Diseases. 2020. 221 (5): 721–728
https://doi.org/10.1093/infdis/jiz508

• Kaaijk P, Wijmenga-Monsuur AJ, van Houten MA et al. A Third Dose of Measles-Mumps-Rubella Vaccine to Improve Immunity Against Mumps in Young Adults. The Journal of Infectious Diseases. 2020. 221 (Issue 6): 902–909
https://doi.org/10.1093/infdis/jiz188