In diermodellen beschermt immuniteit tegen speekselproteïnen van muggen dieren tegen door muggen overgedragen ziekten. Deze bevindingen vormen een grondgedachte om te vaccineren tegen muggenspeeksel in plaats van tegen de ziekteverwekker zelf.
In deze gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde, dubbelblinde fase 1-studie werden 49 gezonde volwassenen gevaccineerd met een speekselvaccin (AGS-v), een op peptiden gebaseerd vaccin afgeleid van vier Anopheles gambiae speekselproteïnen, al dan niet met een adjuvans (Montanide ISA 51), of met een placebo. De primaire eindpunten waren veiligheid en immunogeniciteit op dag 42 na de eerste immunisatie.
Er werden geen systemische veiligheidsproblemen vastgesteld. Pijn, zwelling, erytheem en jeuk waren de meest gemelde lokale symptomen en waren significant verhoogd in de adjuvans-vaccingroep vergeleken met beide andere behandelingsgroepen. Op dag 42 hadden deelnemers die het geadjuveerde vaccin kregen een significante toename in vaccin-specifieke totale IgG-antilichamen vergeleken met deelnemers die alleen vaccin kregen en die placebo kregen. Er was een significante toename in IFN-γ-productie door mononucleaire cellen uit perifeer bloed op dag 42 in de adjuvans-vaccingroep vergeleken met de placebogroep.
De auteurs besluiten dat AGS-v goed wordt verdragen en, indien adjuvans, immunogeen is. Deze bevindingen suggereren dat vectorgerichte vaccintoediening bij mensen veilig is en een haalbare optie zou kunnen zijn voor de toenemende last van door vectoren overgedragen ziekten.

Bron
• Manning JE, Oliveira F, Continho-Abreu IV et al. Safety and immunogenicity of a mosquito saliva peptide-based vaccine: a randomised, placebo-controlled, double-blind, phase 1 trial. The Lancet. 2020. 395 (10242): 1998-2007.
DOI:https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)31048-5

• Nuttall P. Vaccinating against mosquitoes: anticipating the unexpected. The Lancet. 2020. DOI:https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)31319-2