Volgens een rapport van het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) toont onderzoek aan dat de combinatie van Vaxzevria (AstraZeneca) en mRNA-vaccins een robuuste humorale respons tegen SARS-CoV-2 induceert en een hogere T-celrespons uitlokt dan homologe combinaties. Hoewel verhoogde milde tot matige reactogeniciteit werd waargenomen na toediening van de tweede dosis, werden heterologe regimes over het algemeen goed verdragen. Volgens het ECDC kunnen heterologe schema’s gebruikt worden om de vaccinatiekuur af te ronden bij ernstige reacties na de eerste dosis of om andere voorzorgsredenen, of om de vaccinatiecampagne vlotter te laten verlopen.

In een gemeenschappelijk advies zeggen ENA en ECDC dat een definitieve aanbeveling momenteel nog niet mogelijk is, maar dat alles erop wijst dat gemengde schema’s veilig en effectief zijn.

De Nederlandse Gezondheidsraad stelt in een recent advies dat vaccinatie met BioNTech/Pfizer na een eerste dosis Vaxzevria (AstraZeneca) leidt tot ten minste even goede of zelfs hogere niveaus van antistoffen vergeleken met twee doses AstraZeneca. Op grond van de resultaten wordt een goede bescherming verwacht tegen infectie en ziekte; wat in praktijk de effecten zijn van heterologe vaccinatie op bescherming tegen ziekenhuisopname of sterfte is nog niet bekend. Wel leidde de combinatie van twee verschillende vaccins bij meer deelnemers aan de studie tot koortsgevoel, vermoeidheid, rillingen, hoofdpijn en spierpijn dan bij vaccinatie met twee keer hetzelfde vaccin. Die klachten verdwenen echter binnen enkele dagen. Een eerste dosis met BioNTech/Pfizer, gevolgd door een dosis AstraZeneca leidde tot lagere niveaus van antistoffen dan twee doses BioNTech/Pfizer. Over een eventuele combinatie met het Moderna-vaccin zijn nog onvoldoende gegevens beschikbaar.

Lees ook:
– Frankrijk adviseert tweede dosis met mRNA-vaccin
– Belgisch onderzoek naar flexibele inzet van COVID-19-vaccins

Recente studies

• Powell AA, Power L, Westrop S et al. Real-world data shows increased reactogenicity in adults after heterologous compared to homologous prime-boost COVID-19 vaccination, March−June 2021, England. Euro Surveill. 2021. 26(28):pii=2100634. https://doi.org/10.2807/1560-7917.ES.2021.26.28.2100634

• Borobia AM, Carcas AJ, Pérez-Olmeida M et al. Immunogenicity and reactogenicity of BNT162b2 booster in ChAdOx1-S-primed participants (CombiVacS): a multicentre, open-label, randomised, controlled, phase 2 trial. The Lancet. 2021. 398(10295): 121-130
DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)01420-3

• Duarte-Salles T & Prieto-Alhambra D. Comment. Heterologous vaccine regimens against COVID-19. The Lancet. 2021. 398(10295): 94-95
DOI:https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)01442-2

• Liu X, Shaw RH, Stuart ASV et al. Safety and Immunogenicity Report from the Com-COV Study – a Single-Blind Randomised Non-Inferiority Trial Comparing Heterologous And Homologous Prime-Boost Schedules with An Adenoviral Vectored and mRNA COVID-19 Vaccine. The Lancet Preprint 25 Juni 2021

• Hillus D. Schwartz T, Tober-Lau P et al. Safety, reactogenicity, and immunogenicity of homologous and heterologous prime-boost immunisationwith ChAdOx1-nCoV19 and BNT162b2: a prospective cohort study. Preprint at medRxiv. 2021.
https://doi.org/10.1101/2021.05.19.21257334

• Groß R, Zanoni M, Seidel A, et al. Heterologous ChAdOx1 nCoV-19 and BNT162b2 prime-boost vaccination elicits potent neutralizing antibody responses and T cell reactivity. Preprint at medRxiv. 2021
doi: https://doi.org/10.1101/2021.05.30.21257971

• Schmidt T. Klemis V, Schub D et al. et al. Immunogenicity and reactogenicity of a heterologous COVID-19 prime-boost vaccination compared with homologous vaccine regimens. Preprint at medRxiv. 2021
https://doi.org/10.1101/2021.06.13.21258859

• University of Oxford. Comparing COVID-19 Vaccine Schedule Combinations – Stage 2 (Com-COV2).

• Lewis D. Mix-and-match COVID vaccines: the case is growing, but questions remain. Nature. 2021. 595, 344-345 (2021)
doi: https://doi.org/10.1038/d41586-021-01805-2
https://www.nature.com/articles/d41586-021-01805-2#ref-CR2