Update EMA

Resultaten van recent gepubliceerde onderzoeken tonen volgens het EMA aan dat de werkzaamheid van het vaccin tegen symptomatische ziekten lager is voor Omicron dan voor andere varianten en de neiging heeft om na verloop van tijd af te nemen. Als gevolg hiervan zullen meer gevaccineerde mensen waarschijnlijk een doorbraakziekte ontwikkelen als gevolg van Omicron. Deze onderzoeken tonen echter ook aan dat vaccinatie nog steeds een hoog niveau van bescherming biedt tegen ernstige ziekten en ziekenhuisopnames die verband houden met de Omicron-variant. Mensen die een boosterdosis hebben gehad, zijn beter beschermd dan degenen die alleen hun primaire vaccinatie hebben gekregen.

EMA. Preliminary data indicate COVID-19 vaccines remain effective against severe disease and hospitalisation caused by the Omicron variant

UK Health Security Agency

Dat wordt bevestigd in een update van het UK Health Security Agency op 14 januari 2022. De vaccinbescherming tegen milde ziekten is grotendeels verdwenen 20 weken na vaccinatie met een basisvaccinatie van 2 doses. Na een boosterdosis, neemt de bescherming aanvankelijk toe tot ongeveer 65 tot 70% maar daalt tot 45 tot 50% vanaf 10+ weken. Het is daarom aannemelijk dat de huidige vaccins op lange termijn beperkte bescherming bieden tegen infectie of overdracht. Bescherming tegen ernstige ziekte is veel hoger na een booster. De effectiviteit van het vaccin tegen ziekenhuisopname wordt geschat op 92% en blijft hoog met 83% 10+ weken na de boosterdosis.

UK Health Security Agency. SARS-CoV-2 variants of concern and
variants under investigation in England. Technical briefing 34

Vaccineffectiviteit

• Zuid-Afrikaanse onderzoekers bevestigen dat volledige vaccinatie bescherming biedt tegen ziekenhuisopnames vanwege de omikronvariant. Wel is de effectiviteit na de 2e vaccinatie lager dan bij andere varianten. In de periode dat de omikronvariant dominant was, was de vaccineffectiviteit tegen ziekenhuisopnames 70%. In de periode vóór de omikronvariant was de effectiviteit nog 93%.

Collie S, Champion J, Bekker LG et al. Effectiveness of BNT162b2 Vaccine against Omicron Variant in South Africa. NEJM. Online 29 december 2021.
DOI: 10.1056/NEJMc2119270

• Volgens een Britse studie blijkt volledige vaccinatie met het coronavaccin van AstraZeneca geen bescherming te bieden tegen infectie met de omikronvariant. Na volledige vaccinatie met het coronavaccin van Pfizer is de bescherming ongeveer 35%. Na een booster met het coronavaccin van Pfizer is de bescherming bij eerder gevaccineerden met AstraZeneca ongeveer 70% en bij Pfizer ongeveer 75%.

Andrews N, Stowe J, Kirsebom F. et al. Effectiveness of COVID-19 vaccines against the Omicron (B.1.1.529) variant of concern. medRxiv. 2021.12.14.21267615
doi: https://doi.org/10.1101/2021.12.14.21267615

• Volgens een Britse studie blijven personen die ten minste 2 vaccindoses hebben gekregen substantieel beschermd tegen ziekenhuisopname, zelfs als de bescherming tegen infectie grotendeels verloren is gegaan tegen de Omicron-variant.

Ferguson N, Ghani A, Hinsley W et al. Hospitalisation risk for Omicron cases in England. Imperial College London (22-12-2021).

Effect boosterdosis

• Een derde/boosterdosis biedt aanzienlijke extra bescherming tegen het risico van symptomatische COVID-19 voor Omicron in vergelijking met ≥25 weken na de tweede vaccinatiedosis.

Sheikh A, Kerr S, Woolhouse M, McMenamin J, Robertson C. Severity of omicron variant of concern and vaccine effectiveness against symptomatic disease: national cohort with nested test negative design study in Scotland. Preprint.

• Dat wordt bevestigd door twee studies gepubliceerd in The New England of Medicine. Volgens de eerste studie neemt de neutraliserende effectiviteit tegen de omikronvariant met een factor 100 toe na de boostervaccinatie. De uiteindelijke respons is wel een factor 4 lager dan tegen de deltavariant. De tweede studie bevestigt dat boosteren bij zowel gevaccineerde als eerder geïnfecteerde patiënten de hoeveelheid neutraliseerde antilichamen substantieel verhoogt. Zonder booster hadden de meeste volledig gevaccineerden en herstelde COVID-19-patiënten weinig tot geen effectieve antilichamen tegen de omikronvariant.

Nemet I, Kliker L, Yaniv Lustig Y et al. Third BNT162b2 Vaccination Neutralization of SARS-CoV-2 Omicron Infection. NEJM. Online 29 december 2021
DOI: 10.1056/NEJMc2119358

Schmidt F, Muecksch F, Weisblum Y et al. Plasma Neutralization of the SARS-CoV-2 Omicron Variant. NEJM. Online 30 december 2021
DOI: 10.1056/NEJMc2119641

Cellulaire afweer

Verschillende studies (in preprint) suggereren dat de cellulaire afweer na vaccinatie wel in stand lijkt te blijven en mogelijk ernstige ziekte lijkt te kunnen voorkomen.

GeurtsvanKessel CH, Geers D, Schmitz KS et al. Divergent SARS CoV-2 Omicron-specific T- and B-cell responses in COVID-19 vaccine recipients. medRxiv. 2021.12.27.21268416
doi: https://doi.org/10.1101/2021.12.27.21268416

Keeton R, Tincho MB, Ngomti A et al. SARS-CoV-2 spike T cell responses induced upon vaccination or infection remain robust against Omicron. medRxiv. 2021.12.26.21268380
doi: https://doi.org/10.1101/2021.12.26.21268380

Ahmed SF, Quadeer AA & McKay MR. SARS-CoV-2 T cell responses are expected to remain robust
against Omicron. bioRxiv. 2021.12.12.472315; doi: https://doi.org/10.1101/2021.12.12.472315

Liu J, Abishek Chandrashekar A, Daniel Sellers D et al. Vaccines Elicit Highly Cross-Reactive Cellular Immunity to the SARS-CoV-2 Omicron Variant. medRxiv 2022.01.02.22268634
doi: https://doi.org/10.1101/2022.01.02.22268634